A czy Ty jesteś uzależniony od hazardu?

W artykule tym chciałbym oszczędzić Czytelnikom opisów biochemicznych i psychologicznych procesów jakie zachodzą w mózgu uzależnionych.

Informacje te można znaleźć w każdym studenckim podręczniku psychologii, a ja nie zamierzam go przepisywać. Zamiast tego chcę opisać jak taki proces leczenia uzależnionych wygląda w naszym kraju.

Hazard dla wielu z Was jest przyjemną rozrywką. Miłą alternatywą na wydanie pieniędzy w wolnych chwilach, przy jednoczesnej możliwości ich pomnożenia. Jest to jedna z nielicznych rozrywek podczas, której można się dobrze bawić i zarobić pieniądze.

Hazard, jak każda inna forma rozrywki jest dla ludzi, jednak jak wszystkie inne używki – w nadmiarze szkodzi. Podczas uprawiania hazardu bardzo łatwo można przekroczyć tą cienką linię między zwyczajną zabawą, a grą „na poważnie”. Kiedy gra przestaje być tylko niezobowiązująca rozrywką , a zaczynają nam grozić poważne konsekwencje w przypadku przegranych, to warto się zastanowić czy nie znaleźliśmy się w gronie osób, które mają problem z uzależnieniem.

Jak każde uzależnienie, hazard również jest leczony. Głownie za pomocą psychoterapii z wolnej stopy lub w klinikach odwykowych. Pomocne również bywają spotkania w grupach Anonimowych Hazardzistów.

Zanim hazardzista podejmie pierwsze kroki w celu uleczenia siebie – a w zasadzie te pierwsze kroki są natchnione presją bliskich osób chorego, a nie samego zainteresowanego – wpakuje się w wiele kłopotów i ściągnie na siebie masę problemów.

Czy jestem uzależniony od hazardu?

Jeśli z powodu hazardu masz na karku policje, sąd, wierzycieli, opuszczają Cie przyjaciele lub zostawia kobieta, to nawet nie musisz się wysilać na odpowiedzi na poniższą listę pytań. Prawdopodobnie jesteś uzależniony od hazardu. Natomiast jeśli Twoje życie wygląda jeszcze w miarę normalnie, ale z powodu gry zachodzą pewne odstępstwa od wcześniejszych zachowań, przeczytaj uważnie te 20 pytań i odpowiedz sobie na nie szczerze.

• Czy kiedykolwiek brakuje Ci czasu z powodu uprawiania hazardu?
• Czy Twoja rodzina staje się nieszczęśliwa z powodu hazardu?
• Czy z powodu hazardu pogarsza się Twoja reputacja?
• Czy kiedykolwiek z powodu hazardu odczuwałeś/aś wyrzuty sumienia?
• Czy kiedykolwiek uciekasz się do hazardu w celu zdobycia pieniędzy potrzebnych do spłacenia długów lub załatwienia innych kłopotów finansowych?
• Czy hazard obniża Twoje ambicje lub wydajność działania?
• Czy po przegranej czujesz, że jak najszybciej powinieneś się odegrać?
• Czy po wygranej czujesz silną potrzebę ponowienia próby kolejnej wygranej?
• Czy często zaczynasz grać stawiając ostanie pieniądze?
• Czy pożyczasz pieniądze na gry hazardowy?
• Czy kiedykolwiek sprzedałeś/aś coś w celu uzyskania pieniędzy na hazard?
• Czy z trudem wydajesz pieniądze przeznaczone na hazard w celu dokonania normalnych zakupów?
• Czy hazard przesłania Ci troskę o byt Twojej rodziny?
• Czy kiedykolwiek grałeś dłużej niż zaplanowałeś?
• Czy hazard kiedykolwiek pozwolił Ci „zapomnieć” o kłopotach lub zmartwieniach?
• Czy kiedykolwiek popełniłeś lub myślałeś o popełnieniu nielegalnego czynu w celu zapewnienia sobie środków na hazard?
• Czy kiedykolwiek z powodu hazardu źle sypiasz?
• Czy z powodu kłótni, niepowodzenia lub frustracji ogarnia Cię nagła potrzeba grania?
• Czy dla uczczenia jakiegoś sukcesu idziesz sobie pograć?
• Czy kiedykolwiek pomyślałeś , że przyczyną Twoich najgorszych problemów może być hazard?

Jeśli na ponad połowę pytań odpowiedziałeś TAK, powinieneś udać się do poradni w celu zweryfikowania tego czy, masz problem lub czy jesteś na najlepszej drodze, aby go mieć. Jeśli specjalista lub lekarz stwierdzi, że możesz być uzależniony masz dwie opcje do wyboru. Pierwsza – możesz to olać. Druga – potraktujesz to poważnie i udasz się do ośrodka leczenia uzależnień.

W najgorszej sytuacji są mieszkańcy wsi i mniejszych miasteczek, ponieważ większość tego typu poradni znajduje się w większych miastach lub takich, które w przeszłości były miastami wojewódzkimi. Na „dzień dobry” w takiej przychodni zostaniesz przebadany alkomatem. Następnie odbędziesz kilka rozmów z psychologami. Niekoniecznie wszystkie odbędą się w jeden dzień. W każdym razie będzie ich kilka.

Jak mogę się leczyć z uzależnienia?

Jeśli chcesz uzyskać szczerą opinię na temat własnego stosunku do gry, to postaraj się być szczery w rozmowie z psychologiem. Wiele osób za pierwszym razem nie zgadza się z opiniami terapeutów. Oczywiście terapeuta też człowiek i może się mylić, dlatego będziesz rozmawiać z dwoma lub trzema osobami, plus doktor psychiatra. Podczas każdej z wizyt w gabinecie sporządzane są notatki, które następnie są analizowane. W zależności od stopnia uzależnienia, pacjentowi proponuje się leczenie w ośrodku zamkniętym lub ambulatoryjnie.

Niezależnie od tego, któremu rodzajowi leczenia będziesz podlegać, obowiązywać będzie całkowita abstynencja od hazardu, alkoholu i narkotyków. Oczywiście nie da się kontrolować tego, czy pacjent grał, natomiast regularne badania krwi oraz alkomatem pozwalają wykryć inne używki. Leczenie nie jest przymusowe i można je przerwać w każdym momencie jego trwania. Jednak podpisując kontrakt, chory zobowiązuje się do przestrzegania pewnego regulaminu, którego złamanie ponosi za sobą poważne konsekwencje.

Leczenie w ośrodku posiada taki sam program leczenia jak ambulatoryjne, jednak w ośrodku jest on przerabiany w dużo krótszym odcinku czasu. Przede wszystkim pobyt w ośrodku pozwala na ciągłą obserwację chorego i pracę nad jego zachowaniem. Taka osoba nie poczuje się nagle opuszczona w swoich pustych czterech ścianach bo zawsze jest z kim pogadać i będzie to osoba, która zrozumie problem.

Uzależniony w stopniu patologicznym na hazard poświęcał wiele godzin dziennie na grę. Nie raz były to ciągi kilkudniowe jedynie z przerwami na podstawowe potrzeby fizjologiczne. Kiedy taka osoba przestaje grać, nagle nie ma co zrobić z tym czasem, a jak wiadomo nuda jest jednym z elementów skłaniających do gry. W ośrodku nie ma czasu na nudę. Każdy pacjent ma ułożony plan dnia, który wypełniają terapie indywidualne i grupowe.

Duży nacisk kładzie się na poznanie podstawowych mechanizmów uzależnienia. Terapeuci starają się odbudować u swoich podopiecznych wiarę w siebie i we własne siły. Każdy z leczonych podczas pobytu pisze bardzo dużo prac pisemnych na zadane przez opiekuna tematy, które następnie odczytuje podczas grupowej sesji. Wszystko to ma na celu poznanie samego siebie, mechanizmów i schematów działania nałogu, otwarcie się i nauki umiejętności odczytania w przyszłości niepokojących sygnałów, które mogą być początkiem nawrotu choroby.

Leczenie w zamkniętym ośrodku trwa od miesiąca do dwóch, osoby pracujące na etatach otrzymują na ten okres od lekarza prowadzącego stosowne zwolnienie tzw. L4. Raczej zabrania się używania komórek. Możliwe są odwiedziny bliskich. Ośrodka nie można opuszczać bez pozwolenia. Jego dobrowolne opuszczenie równa się z zerwaniem kontraktu.

Największym mankamentem leczenia zamkniętego jest brak wyrozumiałości pracodawców. Niewielu zwierzchników będzie w stanie zaakceptować fakt leczenia uzależnienia swojego pracownika, a jeszcze mniej będzie chciało powrotu takiej osoby do pracy. Polska rzeczywistość pod tym względem nie rozpieszcza. Jeśli decydujesz się na taki krok, a nie masz wyrozumiałego szefa/szefowej licz się z tym, że po powrocie będziesz musiał szukać nowej pracy.

Leczenie ambulatoryjne ma identyczny program, jednak rozłożony w czasie. Zajęcia odbywają się raz lub dwa razy w tygodniu. Są to spotkania w grupach oraz indywidualne zajęcia z terapeutą prowadzącym.

Dużym dyskomfortem dla nałogowych hazardzistów w Polsce jest wciąż duża przewaga liczebności uzależnionych od alkoholu. Dlatego praktycznie każda terapia w publicznym ośrodku jest prowadzona wspólnie zarówno dla alkoholików jak i hazardzistów. Wiele osób z problemem hazardowym może przez to czuć się w takiej grupie nierozumiana i traktowana przez grupę z dystansem.

Jeszcze gorzej jest kobietom uzależnionym od hazardu, bowiem nie ma w Polsce dla nich odpowiedniego programu leczenia. U kobiet ten mechanizm nałogowego grania wygląda nieco inaczej, dlatego potrzebny jest im inny program leczenia. W USA kobiety leczone są oddzielnie. W Polsce jest to chyba wciąż zbyt mała grupa, aby mógł dla nich powstać osobny ośrodek.

Po terapii ambulatoryjnej, lub jeszcze w trakcie jej trwania warto jest chodzić na spotkania dla Anonimowych Hazardzistów. Jest to grupa ludzi, których zrzesza jeden cel – walka z nałogiem i zachowanie całkowitej abstynencji do końca zycia. Do grupy można dołączyć praktycznie wchodząc z ulicy. Jednak warto wcześniej przynajmniej złożyć wizytę u terapeutki w celu otrzymania diagnozy. W klubach AH obowiązuje wiele zasad, ale tylko złamanie jednej z nich powinno być równe z grzechem śmiertelnym, a mianowicie „..wszystko co zostanie powiedziane na spotkaniu AH powinno w tym kręgu pozostać..”. Za złamanie tej zasady człowiek będzie się smażył w piekle.

Program „Dwunastu kroków”

Podstawą każdego klubu jest program zdrowienia tzw. „Dwunastu kroków”. Oto on:

1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec hazardu i przestaliśmy kierować własnym życiem.
2. Uznaliśmy, że Siła Większa od nas samych może przywrócić nam normalny sposób myślenia i życia.
3. Powzięliśmy decyzję, aby powierzyć naszą wolę i nasze życie w opiekę tej Sile, jakkolwiek ją pojmujemy.
4. Zrobiliśmy gruntowny i odważny rachunek sumienia oraz rachunek finansowy.
5. Wyznaliśmy wobec siebie i drugiego człowieka istotę naszych błędów.
6. Staliśmy się całkowicie gotowi do uwolnienia od tych wad charakteru.
7. Pokornie poprosiliśmy Boga, jakkolwiek go pojmujemy, aby usunął nasze braki.
8. Zrobiliśmy listę wszystkich osób które skrzywdziliśmy i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim.
9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim ludziom, którym to było możliwe, z wyjątkiem tych przypadków, gdzie zraniłoby to ich lub innych.
10. Prowadziliśmy dalej rachunek sumienia i jeżeli byliśmy w błędzie, przyznaliśmy to.
11. Szukaliśmy poprzez modlitwę i medytację lepszego , świadomego kontaktu z Bogiem jakkolwiek go pojmujemy, modląc się jedynie o poznanie Jego woli wobec nas, oraz siłę do jej spełnienia.
12. Zrobiliśmy wysiłek, aby praktykować te zasady we wszystkich naszych poczynaniach , staraliśmy się nieść posłanie do innych nałogowych hazardzistów.

Jest to program, który pomaga walczyć z nałogiem hazardzistom na całym świecie. Jak widać stawia on na bycie szczerym z samym sobą, swoimi bliskimi i przede wszystkim na zadośćuczynienie za wyrządzone krzywdy. Niektórym może się nie spodobać mieszanie w te sprawy religii, jednak nie ma się czym przejmować, nie ma wymogu bycia wierzącym w grupie AH. Najważniejsza jest wiara w pozbycie się nałogu i chęć wyjścia na prostą.

Niestety, żadna terapia, ani program zdrowienia nie będą działać bez szczerej chęci wyzdrowienia nałogowego gracza. Wielu spośród członków grup AH i pacjentów ośrodków odwykowych wraca z powrotem do „zabawy”, bo nałogowe granie jest chorobą, którą nosi się w sobie do końca życia.

Bez pomocy grup wsparcia, własnej rodziny czy innych bliskich osób ciężko jest wygrać z tym „ustrojstwem”. Czasem wystarczy jedna gra, jedno wrzucenie pieniędzy do maszyny, czy zwykły zakład sportowy, aby spowodować nawrót nałogu. Potem wszystko wydarzy się tak szybko, że ani się obejrzysz a znowu będziesz opętany duchem hazardu.